Bericht
48 van het forum.
17 Aug.
2016.
De
Nederlandse organisaties in Israel.
De
stichting van onze organisaties vond over de jaren plaats, van voor de
oprichting van de staat Israel, tot omstreeks de tijd van het beschikbaar komen
van de Marorgelden aan het begin van de huidige eeuw.
Daaronder
bevinden zich enkele anomaliën. De meest buitengewone is wel SCMI (Stichting
Collectieve Marorgelden Israel) die een Nederlandse Stichting is en ingeschreven bij de Nederlandse Kamer van
Koophandel; zodoende staat hij buiten de Israelische wet en buiten de controle
van de Israelische Rasham ha'Amoetot. Er bestaat geen wettelijke verplichting
om het jaarlijks door een accountant goed te keuren rapport ergens te
deponeren. SCMI is ook niet verplicht een controlecommissie te benoemen. De
Nederlandse wet vereist dat niet, hoewel dat een van de belangrijke eisen is
voor Amoetot in Israel.
Er moet
daarvoor destijds een goede reden zijn geweest. De eerste en hoofdtaak van SCMI
is de door SPI (zie hieronder) gemaakte kosten te dekken, zonder enige
zeggenschap of invloed te hebben over de opgeeiste bedragen. Als tweede taak
heeft SCMI de Marorgelden te verdelen over de belanghebbende organisaties. Deze
volgorde is vastgelegd in de statuten van SCMI.
Hier ziet
men een soort verdubbeling van functies, die we later ook zullen ontmoeten op
een ander gebied. De huidige voorzitter van SCMI heeft het initiatief genomen
om de financiele jaarverslagen van SCMI te deponeren bij de Rasham haChavarot
(de Israelische Kamer van Koophandel). Dit is geen wettelijke verplichting.
De leden
van SCMI worden benoemd door SPI (Stichting Platform Israel), dat zelf een
gewone Israelische Amoeta is. SPI benoemt de leden van SCMI, zowel de
statutaire onafhankelijke leden als de afgevaardigden van de deelnemende
organisaties, maar heeft verder geen enkele controlerende zeggenschap over wat
er in SCMI gebeurt. De vraag is wie dat de facto wel heeft, en of iemand die
controle ook uitoefent. De functie van SPI, behalve het benoemen van de leden
van SCMI, is nogal vaag, en SPI behoort eigenlijk geheel buiten de geldstroom
naar SCMI te staan, hoewel dat in het verleden wel eens anders is geweest.
Jad
Davids, van eerwaarde leeftijd, is geen Israelische Amoeta, maar een Israelisch
Fonds (In het Ivriet: keren, een soort Nederlandse B.V.), dat onder de Rasham
haTa'agiediem valt, met regels die bij tijd en wijle anders zijn dan voor de
Amoetot die wij kennen. Ook hier moet destijds een reden zijn geweest om anders
te handelen dan met de meeste organisaties van (ex)nederlanders. Het blijkt dat
de AV van het Keren Jad Davids een besloten zaak is waar buitenstaanders geen
toegang hebben. Dat geldt ook voor SPI en SCMI en bijvoorbeeld Beth Joles.
Een ander
voorbeeld van bescherming tegen onszelf is het ouderhuis Beth Juliana. De
eigenaar van het huis is een Amoeta die bestaat uit aandeelhouders, die
eigenlijk 'eigenaars' zijn van het gebouw. Die aandelen zijn financieel
fictief, maar ze hebben wel een doel: de directie van BJ leidt de dagelijkse
zaken van het ouderhuis onder het toeziend oog van het bestuur, maar om te
voorkomen dat het bestuur het in zijn hoofd haalt om het huis plotseling te
verkopen, zonder inspraak van de Nederlandse gemeenschap alhier, is die Amoeta
over hen heen aangesteld. Ik vond dat altijd van weinig vertrouwen in het
bestuur spreken, maar met die constructie leven we nu.
Een
Israelische Stichting, ofwel Amoeta, legt elk jaar rekening en verantwoording
af aan zijn algemene vergadering, en bezit ook een controlecommissie en een
accountant. Als die allemaal hun taak op juiste wijze vervullen kan er niet zo
veel mis gaan. Dit zijn jaarlijkse gebeurtenissen die niet openbaar zijn. En de
Rasham ha'Amoetot krijgt jaarlijks rapportage en kijkt welwillend toe. Jad
Davids loopt dus via iets andere regels.
Het
algemene publiek is veelal niet op de hoogte van deze uitzonderlijke
constructies en misschien is de tijd gekomen om hier eens ernstig over na te
denken.
Er
blijven nog verdere vragen open over de Marorgelden, die deel uit maken van een
onderzoek dat binnenkort wordt begonnen door het bestuur van SPI, dat met een
geheel verse bemanning uitgerust is. Dus het past ons daar niet verder op
vooruit te lopen.
Eldad
Kisch.
