Bericht 118

Bericht 118 van het forum.

23 mei 2017.

Als een van de aanstichters van het plan om de Aleh in de toekomst per email te versturen, zag ik met genoegen dat het algemene idee van kostenbesparing inzake drukken en verzenden van het blad is overgenomen door het HB van de IOH. De achtergrond ervan was dat door dit plan de contributie van de IOH verlaagd zou kunnen worden. Echter in de enquete rees een probleem met de vraagstelling – als er geen direct financieel voordeel aan verbonden is voor het IOH-lid, dan is er ook geen reden om de Aleh voortaan niet meer gewoon per post thuis te blijven ontvangen, zelfs wat minder mooi uitgevoerd (zwart/wit). De aangeboden keus is nauwelijks relevant als het opsturen per post niet iets duurder blijft dan de ontvangst per email, dus dat laatste moet een beetje aantrekkelijker gemaakt worden d.m.v. een kleine bonus. De resultaten van de huidige enquete zullen dus geen goed antwoord geven op de originele vraagstelling en op deze manier blijft er een topzware neiging naar verzending per post als dat als equivalent wordt aangeboden. Zodoende blijft de besparing voor de IOH miniem met iets verminderde drukkosten en porti die gelijk blijven. Zonde van de verspilde energie.

Eldad.

André Boers, die onder droevige omstandigheden in Amsterdam verblijft, kon de boekpresentatie en bijbehorend symposium van de heruitgave van "De Geschiedenis van de Joden in Nederland" gisteren bijwonen. Hij was bereid om daarover een verslag te schrijven voor het forum, dat hierbij, met onze dank, verschijnt:

Gistermiddag vond in de snoge (de Portugese synagoge) in Amsterdam de presentatie plaats van Geschiedenis van de joden in Nederland. Het Menasseh ben Israel Instituut en uitgeverij Balans brachten dit standaardwerk opnieuw op de markt.

Reeds eerder verschenen drie boeken met dezelfde titel, de eerste editie stamt uit de 19de eeuw en de laatste, onder redactie van J.C.H.Blom, R.G.Fuks-Mansfeld en I.Schöffer,  uit 1995.

Het nieuwe boek staat onder redactie van Hans Blom (Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie), David Wertheim (Menasseh Ben Israel Instituut), Hetty Berg (Joods Historisch Museum) en Bart Wallet (Universiteit van Amsterdam en Vrije Universiteit).

Er zijn, in vergelijking met het boek van 1995, een aantal nieuwe hoofdstukken bijgeschreven, met name over de 18e eeuw, de 19e eeuw en over de na-oorlogse periode.

Voorafgaand aan de presentatie vond een symposium plaats onder voorzitterschap van professor Emile Schrijver, directeur van het Joods Cultureel Kwartier.

De hoogleraren Karin Hofmeester, Evelien Gans, Judith Frishman en Bernard Wasserstein belichtten de nieuwe uitgave. En zo stonden dan op de Bima van de Snoge, de een na de ander, drie vrouwen om hun geleerde mening te delen met het publiek. Op zich een niet alledaags gezicht in deze synagoge. Des te frappanter, omdat – verrrasender- en teleurstellenderwijs - de rol van de joodse vrouw in deze nieuwe uitgave ernstig onderbelicht blijft. Dat valt op te meer omdat het boek wel degelijk aandacht schenkt aan de integratie van de joden in Nederland door de eeuwen heen. Maar de integratie van de vrouw binnen deze gemeenschap komt niet aan bod. En dat anno 2017 ! Ter illustratie: terwijl in het boek vele prominente joden de revue passeren, wordt de naam van de meest bekende Nederlander in de geschiedenis van de Nederlandse joden , een vrouw, zelfs niet eenmaal genoemd. En dat terwijl haar dagboek in meer dan 70 talen vertaald werd.

Het eerste exemplaar werd, in aanwezigheid van meer dan 300 geïnteresseerden, uitgereikt aan professor Ernst Hirsch Ballin, voormalig Minister van Justitie. Hirsch Ballin sprak onder meer over de gelijkenissen, die hij meent te herkennen tussen de rooms katholieke kerk en de synagoge. Zijn moeder was rooms katholiek, zijn vader joods en overlevende van Buchenwald. Hirsch Ballin spreekt steeds meer in het openbaar over zijn joodse afkomst.

Ook deze nieuwe uitgave van de Geschiedenis van de joden in Nederland mag gerekend worden tot een van de belangrijke standaardwerken op dit gebied. U kunt het bestellen bij het Centrum voor Onderzoek naar de Geschiedenis van de Nederlandse joden in Jeruzalem. Email: dutchjew@mail.huji.ac.il tegen betaling van € 49,95 + portokosten (nader te bepalen en afhankelijk van het aantal exemplaren dat in totaal besteld wordt door in Israël woonachtige geïntereseerden).

André L. Boers

Geschiedenis van de joden in Nederland, redactie; H.Blom, D.Wertheim, H.Berg en B.Wallet, uitgeverij Balans, 620 pgs, € 49,95 + portokosten.

Joods Werkdorp Slootdorp – Nieuwesluis.

Het Joodse Werkdorp Wieringermeer werd in 1934 door de Stichting Joodse  arbeid geopend in de net drooggelegde Wieringermeer. Jonge Joodse jongeren, vluchtelingen uit hoofdzakelijk nazi-Duitsland en Oostenrijk, kregen er nabij Slootdorp o.a. een agrarische opleiding die nuttig zou zijn als zij zich in het toenmalige Mandaatgebied Palestina zouden vestigen. Velen gingen daar ook naartoe. Anderen vestigden zich in de Verenigde Staten, Australië of in Zuid-Amerika. Er waren ook die er voor kozen om in Nederland te blijven. Ten noorden van de Nieuwersluizerweg lag het gemeenschapsgebouw met de woonbarakken erbij en ten zuiden lag de Oostwaarderhoeve, de ‘boerderij’. In totaal verbleven hier van 1934 t/m 1941 zo’n 750 tot 900 jongeren.

Er is een Stichting opgezet om dit dorp te behouden voor het nageslacht.

Voor meer informatie: www.joodswerkdorpslootdorp.nl en https://www.geef.nl/doel/joodswerkdorpslootdorp.